Kedilerde Artrit ve Dejeneratif Eklem Hastalığı

İnsalar yaşlandıkça osteoartritin neden olduğu, eklem ağrısından rahatsız oldukları iyi bilinmektedir. Ayrıca yaşı ilerlemiş olan köpeklerin yaygın olarak artritten rahatsızlık duyduğu, veteriner hekimlerin ağrılarını az da olsa gidermek için farklı ilaçları önerdiği bilinmektedir.

Bununla birlikte, güncel zamanımıza kadar kedilerde artrit yaygın olarak tam anlamıyla teşhis veya tedavi edilememiştir. Bu kısmen kedilerin yaşamış olduğu ağrı belirtilerini gizlemeye yönelik hayatta kalma içgüdüsünden kaynaklanıyor olabilir veya yeterli tanı koyamayan veteriner hekiminin gözden kaçırdığı bir durum olabilir.

Kedilerde Artrit Prevalansı

Kedilerde artrit teşhisinin zor koyulması nedeniyle, bu hastalıktan kaç kedinin rahatsız olduğunu söylemek zor olabilir. Bununla birlikte, yaşı ilerlemiş kedilerin radyografilerine bakan araştırmacılar şaşırtıcı sonuçlarla karşılaştıklarını belittiler. 2002 yılında yayınlanan bir çalışmada, 12 ve üzeri kedilerin neredeyse tamamında (%90) dejeneratif eklem rahatsızlığının görüldüğü belirtildi. Omurgada “spandiloz”a (bir tür dejeneratif eklem rahatsızlığı) sahip olan kedileri içeriyordu. Bu vakalara sahip olmayan kedileri saymasak bile, yaşı ilerlemiş olan kedilerin çoğunda eklemlerini etkileyen radyografik artrit belirtileri vardı. Daha güncel çalışmalar ise kedilerin %60 ila %90’ından fazlasını etkileyen uzuv eklem kısımlarında artritin radyografik olarak kanıtlarını bizlere göstermiştir.

Yapılan tüm bu çalışmalar, artrit hastalığının aslında kedilerde çok yaygın olduğunu, daha çok yaşı ilerlemiş olan kedilerin omuzlarında, kalçalarında ve dirseklerinde yaygın olarak görüldüğünü belirtmektedir.

Kedilerde Artrit Nedenleri

Osteoartrit (OA) eklemi besleyen normal kıkırdağın deforme olduğu ve yıpranarak eklem içerisinde, çevresinde iltihaplanma ile devam eden ağrılı bir rahatsızlıktır.

Kedilerde artritin sebebi; aşınma, yıpranma gibi sebeplerle ortaya çıkabileceği gibi eklem yaralanmasından veya anormal durumlardan da kaynaklanıyor olabilir.

Güncel yani yakın zamanlarda yapılan araştırmalar sonucu kedilerde artrite neyin ne şekilde sebep olduğu tam anlamıyla belirlenememiştir. Bunun insanlarda OA’ya benzer olup olmadığını, eklemlerdeki mekanik hasarın hastalığın seyri açısından çok önemli olabileceği veya başka faktörlerin buna sebep olup olmadığını belirlemek için çok fazla çalışmaya ve daha fazla teşhise ihtiyaç vardır. Şuanda artrit hastalığına sahip olan kedilerin çoğunun bir hastalığa veya dış etkenlere karşı bir nedeninin olmadığı görülüyor.

Bazı Faktörler Kedilerde Artrit Riskini Arttırabilir

• Genetik olarak yatkınlık; bazı cins kedilerin altta yatan çeşitli eklem problemleri nedeniyle bu hastalığa yakalanma riski çok yüksektir. Bu ırkları şu şekildedir;
• Özellikle Maine Coon cinsi kedilerde görülür. Aynı zamanda Pers kedisi, siyam ve diğer ırklarda görülen kalça displazisi (kalça ekleminin anormal gelişimi)
• Abyssinianve Devon Rex kedilerinde daha sık bildirilen patella luxation (diz kapağının çıkması)
• Scottish Fold, cinste meydana gelen bir kıkırdak anormalliği sebebiyle birden fazla eklemi etkilediği için artrit hastalığına sahip olma riski yüksektir.
• Yaralanma veya travma; örnek verecek olursak kırıklar, çıkıklar ve diğer eklem yaralanmalarını örnek gösterebiliriz. Bunlar, ikincil osteoartrit ile sonuçlanabilecek anormal eklem yapısına sebep olabilir.
• Obezite; aşırı kilolu olmanın artrite neden olduğuna dair bir kanıt olmamakla beraber mevcut bir rahatsızlığın daha da kötüleşmesine sebep olacağı muhtemeldir.
• Akromegali, bu hipofiz bezindeki bir tümörün çok fazla büyüme hormonu salgıladığı fakat yaşlı kedilerde pek rastlanmayan ve alışılmadık bir durumdur. Bu hastalıktan etkilenen kediler çoğunlukla diabetes mellitus geliştirir, ancak bazı kedilerde eklemlerinde ikincil bir artrit rahatsızlığı da geliştirirler.

Kedilerde Artrit Belirtileri Nelerdir?

Kediler, yaşadıkları rahatsızlığı ve çektikleri acıları gizlemede ustalardır, bu nedenle veterinerlerin ve evcil hayvan sahiplerinin bekledikleri bariz semptomları gösteremeyebilirler. Ağrıyan eklemlerini kullanmak istemezler bu nedenle hareketleri en aza indirmek için günlük faaliyetlerini kısıtlamaya giderler. Çok nadir olarak görülse de kediler artrit ile ilişkili olan rahatsızlıklarını ağrı veya topallama ile belli ederler.

Artrit rahatsızlığı ile ilgili olarak kedilerde belli başlı belirtilileri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Günlük aktivite de veya hareketlerde azalma
• İsteksizlik, tereddüt veya yukarı, aşağı atlamayı reddetme
• Öncekinden daha alçak yüzeylere atlama
• Daha nadiren görülen yukarı veya aşağı atlama
• Merdivenlerden çıkış veya inişlerde yaşanan zorluk
• Özellikle uyuduktan veya bir süre dinlendikten sonra bacaklarda sertlik, bazen topallama da görülebilir
• Kedi kumunu eşelerken yaşanılan zorluk

• Günlük yaşamda azaltılmış aktivite
• Dinlenmek veya uyumak için ayrılan zamanın normalinden fazla olması
• Dış ortamı gezmede isteksizlik, avlanmada isteksizlik
• Normalinden az etkileşimde olmak, insanlarla veya diğer hayvanlarla oyun oynamada isteksizlik veya az oynama
• Normalden farklı tımar hareketleri
• Tımar için harcanan zamanda azlık,
• Tımarlanmamaktan kaynaklı tüylerde keçeleşme ve dağınık tüy yapısı
• Ağrılı eklem kemiklerinin fazla yalanması
• Aktivite eksikliği nedeniyle büyümüş tırnaklar

• Mizaçta Farklılıklar
• Kedinize dokunduğunuzda veya onu okşadığınızda daha sinirli veya huysuz olması
• Diğer hayvanlarla etkileşime girdiğinde agresif veya sinirli davranışlar
• Zamanın çoğunu yalnız geçirmek

Kedilerde Artrit Rahatsızlığına Nasıl Teşhis Koyulur?

Artirt yaşı ilerlemiş olan kedilerde daha sık ve daha şiddetli olduğundan, 7 yaş ve üzeri yaşlı kedilerde aranmalıdır. Teşhis için öncelikle kedinizin ev ortamındaki farklı hareketlerini ve davranışlarını belirlemelisiniz. Bu farklı hareketlerden herhangi birini görürseniz, artrit rahatsızlık verici ve ağrılı bir hastalık olduğundan, kedinizi uygun teşhis ve tedavi için veteriner hekime kontrol ettirmelisiniz.

Veteriner hekim sevimli kedinizi muayene ettikten sonra, belirli eklemleri etkileyen ağrı, rahatsızlık, şişme veya diğer farklı belirtileri tespit edebilir. Eğer veterineriniz herhangi bir belirti görmez ise eklemlerin röntgen filminin çekilmesini isteyebilir.

Artrite teşhis koymak için genellikle kan ve idrar gibi ileri testlere ihtiyaç duyulmaz fakat veterineriniz başka bir rahatsızlıktan şüphelenirse veya bazı ilaç tedavilerine başlamadan önce bu testleri isteyebilir.

Kedilerde Artrit Tedavisi İçin Neler Yapılır?

İlaçlar, artrit ile ilişkili olan ağrı ve iltihabı kontrol etmede çok etkili olacaktır, ancak herhangi bir ilacın yan etkileri olabileceğinden sadece veteriner hekiminizin size önerdiği ilacı kullanmalısınız.

Artritik ağrıyı kontrol altına almak için en yaygın kullanılan ilaç sınfı, steroidal olmayan antiinflamatuvar (NSAID’ler) ilaçlardır. NSAID, farklı ülkelerdeki kedilerde kullanılmak üzere lisanslanmıştır, ancak bu ilaçların güvenliği farklı ülkelerde değişiklik gösterebilir. Özellikle uzun süreleri tedavilerde ilaç seçerken dikkatli olunması son derece önemlidir. Yan etki riskini en aza indirmek için için ilaç seçimine önem verilmeli ve dikkatli kullanılmalıdır.

Kedilerde uzun süreli ilaç kullanımı için bir lisansa sahip olan ilk NSAID, meloksikamdır (metacam; boehringer ingelheim). Kullanan rahatsız kedilere bakıldığında uygun ve yeteri kadar doz alımında etkili bir ilaç olduğunu kanıtlamıştır.

Bazı kedilerde, NSAID’lerin uygun olmadığı ve yetersiz kaldığı durumlarda alternetatif veya tamamlayıcı ağrı kesicilerin kullanılması önemlidir. Fakat şu kural kesinlikle unutulmamalıdır, yanlızca veterinerinizin reçete ettiği, önerdiği ilaçları kullanmalısınız.

Kedilerde Diyet ve Besin Takviyeleri ile Tedavi

Obezite veya aşırı kilolu kedilerde artrit riski çok fazla olduğundan beslenmeye özen gösterilmelidir. Bu sebeple dikkatli ve titiz kilo yönetimi yaşlı sevimli kedilerimizde çok önemlidir. Eğer kediniz fazla kilolu ise veteriner hekiminiz öncelikle size diyet önerecek ve kedinizin ideal kiloya inmesini isteyecektir. Veterineriniz, bunu kediniz için güvenli ve etkili bir şekilde başarmanız için kedinize özel bir diyet programı hazırlayabilir. Lütfen verilen diyet ile beslenme şekline uyun.

Artritli kediler için birçok diyet takviyeleri ve diyet programı mevcuttur. Genellikle eklemlerdeki iltihabı azaltmak için üretilmiş temel yağ asitleri (EFA’lar), eklemlerin içerisindeki kıkırdağın yapı taşları olan kıkırdak kalitesini arttırmak ve iyileşmesini sağlamak için glikozaminoglikanların (glukozamin ve kondroitin gibi) kombinasyonlarını içerirler. Bu besin takviyelerini ve diyet programlarını uygulamak kediniz için oldukça güvenlidir. Fakat unutulmamalıdır ki bu diyet ve besin takviyeleri sadece veteriner hekim gözetiminde kullanılmalıdır.

Sizlerin de kedileriniz hakkında farklı sorularınız var ise bizlere Kedi Soru-Cevap kısmından ulaşabilirsiniz.